İlimizin ana geçim kaynağı
olan ve Ülkemiz ekonomisine yıllık 2-3 milyar dolar döviz girdisi sağlayan
fındığın hasat zamanı yaklaşmaktadır. Fındıkta erken hasat ciddi ürün
kayıplarına neden olmakta, başta aflatoksin olmak üzere ürünün kalitesini de
bozan sonuçlar doğurmaktadır. Fındık çeşitlerinin hepsi aynı anda hasat olumuna
gelmemektedir. Bu nedenle çeşitlerin ayrı ayrı ve hasat olumuna geldiğinde
toplanması gerekir. Fakat bahçelerimizin karışık çeşitlerden kurulu olması, en
azından bahçedeki hakim çeşidin olgunlaştığında hasadın yapılmasını zorunlu
kılmaktadır.
Fındıkta hasat
olgunluğu kriterleri :
Zurufların (yeşil kabuğun) iyice sararıp kızarmaları,
Fındık danelerinin zuruf içerisinde oynamaya başlaması,
Sert meyve kabuğunun ¾ oranında kızarması ve için
kendine has sertlik ve tadını alması,
Sağlam ve dolgun meyveleri taşıyan dalların sallandığı
zaman meyvelerin ¾'ünün daldan dökülmesi,
Kabuk kırıldığında iç fındığın zarının koyu krem rengine
dönüşmesi,
Laboratuar analizleriyle, kabuklu fındıkların nem
oranlarının % 30'un altına düşmesidir.
Hasat olgunluğuna
gelmeden toplanan fındıklarda meydana gelen olumsuzluklar:
Fındıklar, kurutulduktan sonra dıştaki sert meyve
kabukları kendilerine has renklerini alamazlar ve donuk renkli olurlar.
İç tam olarak kabuğu doldurmaz, halk arasında bezik
tabir edilen buruşuk iç oranı artar, bu ise randıman ve ürün miktarını
düşürür. İlimizin 2018 yılı fındık rekoltesi esas alındığında 1
randımanlık kayıp yaklaşık 3960 ton fındığın kaybı demektir. Bu kadar fındığın
bu gün itibariyle değeri 39 milyon liradır. Her bir randıman kaybı bu
değerin katlanarak artması demektir.
Fındık çeşitleri kendine has sertlik, lezzet ve tada
ulaşamaz. Tat yavanlaşır, meyve kalitesi düşer.
Bu fındıkların uzun süre muhafaza edilmesi güçleşir,
kolayca bozulurlar, küflenme ve dolayısıyla aflatoksin oluşumuna neden
olurlar. Erken hasat edilen fındıkların dokusu yeterince sertleşemeyeceği
için depolama ömrü azalacak ve depeoda kolaylıkla bozulabilecektir. Yine
erken hasat edilen fındıklarda aflatoksin oluşacağından bu aflatoksinli
fındıkları tüketen insanların sağlığını tehlikeye atacaktır. İhraç edilen
bu aflatoksinli fındıklar dış pazarlardan geri dönecektir. Bu ürünlerin
geri dönmesiyle hem sanayicimiz hem de üreticilerimiz zarar
göreceklerdir. Dolayısıyla tüm bu nedenlerden dolayı Ülkemiz ekonomisi
zarara uğrayacaktır.
Nem içeriği yüksek olup, kurumaları güçleşir ve
beyazlatma oranları düşük olur. Erken toplanan fındıklarda iç zarın atma
oranı düşeceğinden dolayı beyazlatma oranları düşmektedir. Bu da büyük
oranda üründe ekonomik kayıplara yol açmaktadır.
Ayrıca hasat olgunluğuna gelip kendiliğinden yere düşen fındıklar, yerde
fazla bekletilmeden toplanmalıdır. Mümkünse fındıklar, ot ve toprakla
temasın önlenmesi için örtüler üzerine dökülerek toplanmalıdır. Bu
fındıkların uzun süre yerde kalarak, toprakla temas etmeleri ve ot
içerisinde bekletilmeleri kalite ve verim düşüklüğüne, aflatoksin
oluşumuna neden olmaktadır.
Fındık hasadına başlamadan önce fındık bahçelerinde
genel bir temizlik yapılmalıdır. Bölgemizin yağışlı olması ve buna bağlı olarak
da yabancı ot ve dikenlerin bol ve hızlı gelişme göstermesi fındık hasadını
güçleştirmekte ve yere düşen fındıkların kaybolmasına neden olmaktadır. Bu
nedenlerle hasada başlamadan en az 5-10 gün önce iyi bir bahçe temizliği
yapılmalıdır. Bu temizlik el tırpanı, orak, kirinti gibi aletlerle yapıldığı
gibi motorlu tırpanlarla da yapılabilmektedir. Motorlu tırpanlarla hem iş
gücünden hem de zamandan tasarruf sağlandığı gibi daha iyi bir temizlik
yapılabilmektedir.
Fındıkta en iyi hasat şekli;
tam olgunluğa gelen fındıkların, dalları silkelemek suretiyle dökerek yerden
toplanmasıdır. Fakat ilimizde bu tür uygulama yaygın değildir. Bu şekilde hasat
edilen fındıkların, randıman ve kalitesi yüksek olduğu gibi dallar ve sürgünler
ile gelecek yılın mahsulünü oluşturacak olan tomurcuklar da zarar
görmemektedir.
İlimizde
en fazla uygulanan hasat şekli; daldan elle toplamadır. Bu hasat şeklinde
dikkat edilecek olan önemli hususlar; dalların birbirine sürtünmemesi,
çotanakların dalla birleştiği yerden tek tek koparılması, gelecek yılın ürününü
oluşturacak olan dal, dalcık ve tomurcukların zarar görmemesi için yolma tabir
edilen sıyırma şeklinde toplama yapılmaması ve toplanan dalların dikkatlice
yerine bırakılmasıdır. Ayrıca bahçedeki değişik fındık çeşitleri ayrı ayrı
toplanmalı, birbirlerine karıştırılmamalıdır. Kaliteli ve bol ürün
almak ve uzun yıllar bu verimin devamını sağlamak için, fındık hasadına
açıklanan hasat tarihlerinde başlamak ve uygun hasat yöntemlerini uygulamak
gerekmektedir.